Thông tin Y dược › Gan mật

Gan nhiễm mỡ - bệnh không thể xem nhẹ Nguyên nhân chủ yếu từ bia rượu.

     Trong quá trình cơ thể con người tích trữ mỡ và trao đổi mỡ, gan đã phát huy tác dụng rất quan trọng. Trong gan của những người bình thường, mỡ chiếm 2 - 4% trọng lượng của gan, nếu như vượt quá 5% thì tức là bị gan nhiễm mỡ.

     Hiện nay, có nhiều người béo, khi đi khám sức khỏe, xét nghiệm để kiểm tra gan, thì kết luận thường là bị gan nhiễm mỡ. Trong y học chia bệnh này làm ba loại là thời kỳ đầu, thời kỳ giữa và thời kỳ cuối. Nếu như chúng ta kịp thời nhận thức được mối nguy hại của căn bệnh này, không để cho bệnh tình phát triển đến thời kỳ giữa hoặc thời kỳ cuối là một việc rất quan trọng.

     Vậy nguyên nhân gì khiến cho gan bị nhiễm mỡ? Có khoảng 75 - 95% những người thường xuyên uống rượu, bia thì gan bị nhiễm mỡ. Có đến một nửa số người béo phì gan bị nhiễm mỡ; trong số những người quá béo thì tỷ lệ gan nhiễm mỡ sẽ chiếm từ 61 - 94%, ở mức độ này tức là gan nhiễm mỡ dẫn đến viêm gan, đồng thời trong máu cũng nhiễm mỡ. Trong những người mắc bệnh tiểu đường, có đến một nửa số người gan nhiễm mỡ. Những người bị thiếu dinh dưỡng, mà nhất là lại thiếu protide, ảnh hưởng đến việc trao đổi chất mỡ một cách bình thường, thì gan cũng nhiễm mỡ. Tất nhiên do các nguyên nhân dẫn đến trong máu nhiều mỡ thì gan cũng nhiễm mỡ. Cũng có nhiều loại thuốc và độc chất, dẫn đến hiện tượng gan nhiễm mỡ, nên chúng ta phải chú ý. Ngoài ra, còn có một vài nguyên nhân khác.

     Nhiều năm qua đã có nhiều bàn cãi về vai trò của rượu và sự suy dinh dưỡng trong sinh bệnh học của gan nhiễm mỡ. Vai trò chính yếu của rượu trong việc gây ra gan nhiễm mỡ đã được củng cố qua những mô tả sự hình thành gan nhiễm mỡ trên thú vật thí nghiệm và người được cho uống kèm rượu theo trong một chế độ ăn cân bằng và đầy đủ. Yếu tố chính trong sinh bệnh học của gan nhiễm mỡ do rượu là sự gia tăng khả năng sẵn có của acid béo trong gan. Nguồn gốc của các acid béo phụ thuộc vào việc uống rượu mới đây hay đã lâu. Các acid béo có thể được tạo ra từ sự thuỷ phân của triglycerides trong mô chứa mỡ sau khi uống một lượng lớn ethanol. Sự phóng thích các acid béo trong những điều kiện như vậy tương tự như trong trường hợp căng thẳng. Sự phóng thích acid béo này được điều hòa phần lớn qua sự phóng thích epinephrine, bởi vì người ta thấy ở những bệnh nhân phẩu thuật tuyến thượng thận và dùng chất ức chế adrenergic (dibenamine) và những chất ức chế hạch thì hiện tượng này không xảy ra. Sau quá trình ăn uống lâu năm với ethanol thì thực phẩm là nguồn tạo ra acid béo và lượng chất béo ứ đọng tăng lên bởi sự tiêu hoá những thức ăn nhiều mỡ. Sự gia tăng của triglyceride trong gan được mô tả ở những người uống rượu với một chế độ dinh dưỡng điển hình của Mỹ là 36% nguồn năng lượng từ mỡ, trái ngược với những người có chế độ dinh dưỡng ít mỡ (5% nguồn năng lượng từ mỡ).

     Khi gan bị nhiễm mỡ, những người bị nhẹ thì bản thân mình không cảm thấy khó chịu. Có một số người khi gan bị viêm tấy, và lượng mỡ ngày một tăng lên, ảnh hưởng đến chức năng của gan, khi xét nghiệm sẽ thấy được chức năng của gan không bình thường, men gan tăng lên. Những người gan nhiễm mỡ do ngộ độc cồn, tức là viêm gan do chất cồn, những người nghiêm trọng chuyển biến thành xơ gan, thì tức là bệnh tình đã nghiêm trọng. Những người này sẽ xuất hiện những triệu chứng do gan bị tổn thương nghiêm trọng, như: da vàng, buồn nôn, nôn mửa v.v..., rồi dẫn đến suy gan. Tất nhiên mức độ nghiêm trọng chủ yếu quyết định là ở nguyên nhân gây bệnh.

     Căn cứ vào quá trình tiền sử bệnh, xét nghiệm, soi, chụp, v.v... là có thể đưa ra kết luận, có một số trường hợp phải thông qua lấy mẫu xét nghiệm mới có kết quả rõ ràng.                                            Hình ảnh Siêu âm "Gan nhiễm mỡ"

     Qua các nguyên nhân trên có thể thấy cai rượu có thể phòng chống gan bị nhiều mỡ. Đối với những người béo phì thì điều chỉnh thói quen ăn uống là rất quan trọng. Những người mắc bệnh tiểu đường, phải điều trị một cách chính xác và có hiệu quả.

     Việc kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Chế độ điều trị có thể bao gồm cai nghiện rượu; ngưng dùng các thuốc có nhiều khả năng gây nên gan nhiễm mỡ; kiểm soát các bệnh về chuyển hóa, ví dụ bệnh tiểu đường; và giảm cân với một chế độ ăn kiêng ít chất béo cho những người béo phị. Không có thuốc điều trị đặc hiệu nào được khuyến cáo. Những người gan nhiễm mỡ do uống thuốc và độc chất, thì phải tránh và phòng ngừa những độc chất gây bệnh, để tránh cho gan tiếp tục bị tổn thương. Do hiện nay còn chưa có loại thuốc có hiệu quả tốt, những người chức năng của gan không được bình thường có thể uống những thuốc bảo vệ gan. Phần lớn những người gan nhiễm mỡ, chỉ cần áp dụng biện pháp kịp thời, ngoài một số ít người, còn phần lớn là có thể trở lại bình thường.

    Gan nhiễm mỡ ở một bệnh nhân nghiện rượu thường là một bệnh có thể hồi phục; tuy nhiên, nếu tiếp tục uống rượu thừơng dẫn đến viêm gan do rượu và xơ gan. Nguy cơ xơ gan liên quan đến lượng rượu và khoảng thời gian uống rượu. Sự hoạt hoá tế bào hình sao được tìm thấy ở các mẫu sinh thiết của những bênh nhân gan nhiễm mỡ mà không có dấu hiệu của viêm gan do rượu hay xơ gan; số lượng của các tế bào hình sao được kích hoạt có tương quan với mức độ của chứng thoái hoá mỡ. Mức độ của sự thâm nhiễm mỡ, sự hiện hiện của các thể Mallory, và bằng chứng của vài xơ hoá quanh tĩnh mạch hoặc quanh tế bào tại sinh thiết gan ban đầu đều có liên quan với sự tăng nguy cơ xơ gan…

     Bài viết liên quan: Mega Detox bảo vệ gan theo cơ chế tác động nào?