Thông tin Y dược › Chuyện thầm kín

THƯỢNG MÃ PHONG – QUAN NIỆM ĐÔNG VÀ TÂY Y

        Theo văn hóa truyền thống của phương Đông, thượng mã phong (phạm phòng, tẩu dương…) là tình huống xảy ra khi quan hệ tình dục có thể gây ra đột tử hoặc để lại di chứng nặng nề cho người mắc phải. Trong cuộc sống, chắc ai cũng đã ít nhất một lần nghe đến những giai thoại ly kỳ của chứng bệnh bí hiểm này từ những người nổi tiếng có danh vị trong xã hội và cho đến những người xung quanh mình; và chắc chắn cũng sẽ có ít nhiều lo lắng cho bản thân đặc biệt là những bậc mày râu.

        Cũng theo quan niệm của đông y, chứng này thường xảy ra ở nam giới, khi cuộc “mây mưa” đang ở cao trào, cũng là lúc cả hai người đang ở giai đoạn cực khoái, người đàn ông đột ngột thấy chân tay lạnh toát, hôn mê, có thể dẫn đến tử vong. Và theo cách chữa trị của Đông Y, người phụ nữ phải thật bình tĩnh, ôm người đàn ông và hà hơi thổi ngạt. Có thể dùng vật nhọn như cây trâm cài tóc, kim khâu đâm mạnh vào vùng xương cùng cụt, hoặc nhổ lông mao ở vùng xung quanh hậu môn nếu không có sẵn vật nhọn. Sau đó, từ từ đưa người đàn ông nằm xuống, nhẹ nhàng xoa bóp, kết hợp kích thích hô hấp một cách điều hòa rồi đưa đến bệnh viện. Như thế mới có khả năng giúp người đàn ông qua cơn nguy hiểm. Người ta thường nói thêm rằng thượng mã phong thường gặp ở những người mới cưới vợ, xa vợ lâu ngày, uống nhiều rượu bia, căng thẳng quá trước quan hệ, quan hệ quá sức hoặc những người có bệnh tim trước đó.

        Còn về phương diện tây y thì sao? Người viết bài này cũng cố tìm hiểu trong các tạp chí y học phương tây xem họ quan niệm như thế nào về chứng bệnh bí hiểm này. Và thật ra, họ cũng chỉ ghi nhận những trường hợp đột tử khi quan hệ tình dục, chứ cũng không có những bài viết chuyên sâu về chứng bệnh này, chỉ có một số nghiên cứu nhưng lại dựa trên động vật là chủ yếu. Vậy thì họ nghĩ thế nào về “thượng mã phong”?

        Trên thực tế, dân gian ta thường gọi những trường hợp đột tử khi ngủ, khi đi trên đường… chết mà không lý giải được nguyên nhân là “trúng gió” và “thượng mã phong” cũng chỉ là một trong những tên gọi truyền miệng để chỉ những cái chết trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt. Y học hiện đại chỉ đưa ra một khái niệm là “sudden death” (đột tử) hay “cardiac sudden death” (đột tử do nguyên nhân tim mạch). Như vậy, chết đột ngột dù trong hoàn cảnh nào, đang ngủ, đang làm việc, đang chạy xe, đang ngồi chơi, đang quan hệ tình dục… cũng được lí giải chung bởi hai cụm từ trên.

       Về nguyên nhân đột tử thì thường có 2 nhóm nguyên nhân thường gặp nhất là tim và não.

        Về tim mạch, có những nhóm nguyên nhân bẩm sinh di truyền và mắc phải. Nhóm bẩm sinh di truyền thường gặp nhất là các bệnh gây loạn nhịp tim, bệnh của cơ tim… Một người trẻ có những bất thường này khi bệnh bùng phát thì có thể phát sinh ra hàng loạt những chuỗi loạn nhịp tim nguy hiểm gây tử vong cho bệnh nhân nếu không được cấp cứu kịp thời. Cũng có những trường hợp may mắn, bệnh nhân sau cơn nguy hiểm, có thể là khó thở hay ngất đi, trở lại trạng thái bình thường dù cơ thể chắc chắn sẽ rất mệt mỏi. Đó là những trường hợp may mắn hiếm hoi, đôi khi cũng có thể gặp trong “thượng mã phong”. Những trường hợp như thế, sẽ có thể tái phát, do đó cần phải tìm nguyên nhân để điều trị triệt để căn nguyên. Nhóm bệnh này thường thấy ở người trẻ.

       Còn đối với những người trung niên, lớn tuổi, nguyên nhân tim mạch của đột tử thường do nhồi máu cơ tim (bệnh tim mắc phải). Nhồi máu cơ tim là căn bệnh thường gặp ở tuổi trung niên, những người đã bị chịu ảnh hưởng của bệnh xơ vữa mạch máu. Do một lý do nào đó, có thể là gắng sức quá mức, hay lo lắng, căng thẳng, hay có thể không tìm thấy lý do gì cả, mảng xơ vữa sẽ vỡ ra, và tiếp theo là những phản ứng của cơ thể và chuyện gì đến sẽ đến, một người có thể từ trước đến giờ chưa từng phải điều trị một bệnh gì lại phải chịu một cơn nhồi máu cơ tim. Ứng với trường hợp “thượng mã phong”, khi người đàn ông lên đến cực khoái chính là lúc ông ấy gắng sức cao nhất, và cũng là lúc dễ xảy ra cơn nhồi máu cơ tim nhất. Theo y văn, có khoảng 1/3 số trường hợp bệnh nhân nhồi máu cơ tim, bệnh nhân tử vong ngay mà không kịp đến bệnh viện. Có thể vì vậy, mà có trường hợp “thượng mã phong” qua được cơn nguy cấp. Tuy nhồi máu cơ tim là một trường hợp khó mà dự đoán, nhưng các nhà khoa học cũng đã đưa ra những giả thiết về những yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến nhồi máu như: tăng huyết áp, tiểu đường (đái tháo đường), hút thuốc lá, rối lọan mỡ trong máu…

       Vì vậy đối với những người lứa tuổi trung niên, những người có bệnh tim trước đó, những người có các yếu tố nguy cơ trên, một chế độ sinh hoạt điều độ, kể cả chuyện gối chăn là vấn đề cần thiết. Và một vấn đề cần lưu ý là, trong thời điểm hiện nay, độ tuổi mắc nhồi máu cơ tim đã có xu hướng nhỏ đi, ở Việt Nam đã có trường hợp nhồi máu cơ tim ở tuổi 24.

       Về nhóm nguyên nhân não, căn bệnh thường gây tử vong đột ngột nhất là xuất huyết não. Nếu như ở người trẻ thường là do vỡ những bất thường của mạch máu não thì ở người lớn tuổi là do tăng huyết áp. Biểu hiện của xuất huyết não tùy thuộc vào vị trí ổ xuất huyết, kích thước cũng như tốc độ lan rộng của nó. Có người vào bệnh viện với tình trạng nhức đầu dữ dội, nôn ói, cũng có người vào bệnh viện với tình trạng đã rơi vào lơ mơ, hôn mê. Những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân đã chết ngay hoặc chết trên đường đến bệnh viện. Một bệnh khác cũng có thể gây đột quị nhưng ít khi gây tử vong là nhồi máu não, xảy ra khi một mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn, và tùy thuộc vào vị trí mà vùng não thiếu máu đó chi phối, bệnh nhân sẽ bị những triệu chứng tương ứng như mất cảm giác một vùng cơ thể, không vận động được tay hay chân, đớ lưỡi, không nói được, lú lẫn, đau đầu, đi không vững, không thấy đường, ngất đi... Một số trường hợp có thể bị thoáng qua (trong vòng 24 giờ) rồi tự hết, người bệnh có thể trở lại bình thường, nhưng không vì thế chúng ta có thể chủ quan, không điều trị tận gốc. Đó chính là dấu hiệu cảnh báo cho chúng ta trước những căn bệnh có thể nặng nề hơn.

       Tóm lại, theo quan điểm của y học hiện đại, đột tử nói chung, và “thượng mã phong” nói riêng đều có những nguyên nhân cụ thể, chứ không phải là những chuyện như “trúng gió” hay “thượng mã phong” được. Khi gặp những tình huống như trên, cũng không thể thoa dầu, hay cạo gió mà phải nghĩ ngay đến một căn bệnh nguy hiểm chết người (đột quị) để đưa ngay đến bệnh viện. Việc dùng kim nhọn, trâm cài đầu đâm vào xương cùng cụt hoặc nhổ lông mao, nhổ tóc mai chỉ có thể thành công đối với những người có triệu chứng thoáng qua, chỉ bị ngất đi và người đó sẽ tỉnh lại vì đau quá. Cũng cần nói thêm, có một điểm gần như tương đồng giữa đông và tây y, đó chính là việc hà hơi thổi ngạt cho người bệnh gần giống về nguyên tắc của việc cấp cứu ngưng tim ngưng thở của tây y.

       Vậy vấn đề của những người có quan tâm đến sức khỏe tình dục là gì? Đó là sự giữ gìn cho cơ thể một sự điều độ về mọi mặt, sinh hoạt, ăn uống, ngủ nghỉ, thể dục, quan hệ vợ chồng… đặc biệt ở những người đã có bệnh tim trước đó, cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ để tư vấn một chế độ thật phù hợp. Tuyệt đối không hút thuốc lá, giảm rượu bia và những thức ăn chứa nhiều mỡ (Cholesterol). Ở một số nước, việc khám sức khỏe trước hôn nhân đã trở thành điều kiện bắt buộc vì qua đó có thể phát hiện ra một số trường hợp bệnh lý nguy hiểm, trong đó có những bệnh lý di truyền về tim mạch.

       Vấn đề quan trọng cuối cùng là việc xử lý các tình huống cấp cứu như đã nói ở ngoài cộng đồng cần nhanh chóng, không nên mất thời gian cho những động tác không hữu ích, phải nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ quan y tế gần nhất để không đánh mất thời gian vàng của công tác cấp cứu bệnh nhân.

        .MEDIC ĐÔNG TÂY.