Thông tin Y dược › Đau đầu, stress, rối loạn giấc ngủ

TUYẾN TÙNG - TÍ HON & QUYỀN LỰC

       Melatonin là hormon do tuyến Tùng trong cơ thể con người tiết ra. Vậy đầu tiên, ta hãy cùng tìm hiểu tuyến Tùng là gì?

       Tuyến tùng là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở hệ thần kinh. Nó tạo ra Melatonin - một hormon tác động lên nhịp thức, ngủ và các chức năng theo mùa. Tuyến Tùng có hình dạng giống như một quả tùng nhỏ nằm gần trung tâm của não, giữa hai bán cầu chui trong rãnh chỗ gặp nhau của hai đồi não.

       Tuyến Tùng chứa chủ yếu là pinealocytes, là những tế bào sản xuất hormon Melatonin và các tế bào thần kinh đệm - một loại tế bào não đặc biệt hỗ trợ tế bào thần kinh (các tế bào truyền thông tin đến các tế bào khác).

       Tuyến Tùng là chìa khóa cho đồng hồ bên trong cơ thể giúp điều chỉnh nhịp sinh học bao gồm các tín hiệu cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ, thức dậy và thấy tỉnh táo ở các thời điểm khác nhau trong ngày.

       Tuyến Tùng tiết ra Melatonin là một loại hormone giúp điều chỉnh nhịp sinh học. Melatonin được sản xuất theo lượng ánh sáng mà cơ thể tiếp xúc. Tuyến tùng giải phóng một lượng Melatonin lớn hơn khi trời tối khiến cơ thể có cảm giác buồn ngủ. Sự sản xuất và phóng thích Melatonin theo nhịp ngày đêm với đặc điểm tăng tiết về đêm và giảm tiết ban ngày là một tín hiệu thời gian quan trọng đối với cơ thể. 

       Ngoài tác động trên nhịp thức - ngủ, Melatonin được xem là một chất chuyên thu dọn các gốc tự do mạnh nếu được sử dụng ở liều cao. Tác động dược lý này có thể được giải thích thông qua sự thu dọn trực tiếp các gốc tự do hay thông qua sự tương tác với các men và làm cải thiện khả năng tự vệ chống oxy hoá. 

       Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ phức tạp giữa Melatonin và giấc ngủ. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc phẫu thuật loại bỏ tuyến Tùng không ảnh hưởng đến hoạt động của chuột khi tiếp cận với ánh sáng và bóng tối. Vì vậy chức năng của tuyến Tùng có thể phức tạp hơn so với những hiểu biết hiện tại và vai trò của nó có thể khác nhau giữa các động vật khác nhau.

       Khi cơ thể lão hóa, tuyến Tùng tiết ra ít Melatonin hơn, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hoạt động sinh hoạt và trao đổi chất của cơ thể.

       Trên thị trường Melatonin tổng hợp được bán không cần kê đơn, tuy nhiên dùng Melatonin sao cho hiệu quả & an toàn thì ít ai biết.

       Một số bằng chứng khoa học hỗ trợ sử dụng Melatonin để giảm thiểu ảnh hưởng của đảo lộn thời gian, đặc biệt là ở những người đi du lịch về phía đông hơn 2 đến 5 múi giờ. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu được thiết kế tốt, các chất bổ sung Melatonin không giảm các triệu chứng của đảo lộn thời gian, và chỉ một vài nghiên cứu nhỏ cho thấy những chất bổ sung này có thể giảm các triệu chứng đảo lộn thời gian, cho thấy các kết quả thử nghiệm lâm sàng không nhất quán.

       Melatonin tổng hợp gây các tác dụng phụ như: ngủ gà, đau đầu, và trầm cảm thoáng qua có thể xảy ra. Melatonin có thể làm trầm cảm nặng hơn. 

       Tương tác thuốc: Bằng chứng cho thấy Melatonin có thể làm tăng tác dụng của Wafarin - một thuốc chống đông máu, làm tăng nguy cơ chảy máu.

       Như nhịp sinh học của tuyến Tùng ở trên, vào chiều tối (khi mặt trời lặn) là lúc tuyến Tùng tiết ra nhiều hormon Melatonin hơn, vì vậy quý vị muốn bổ sung Melatonin tổng hợp cần bổ sung vào đúng thời điểm này, nương theo nhịp tăng tự nhiên Melatonin (cũng giống như việc dùng Corticoid với tuyến thượng thận - http://dongtaymedic.com/topics/211/). Nếu ta sử dụng hormon Melatonin sai thời điểm sẽ làm cho tuyến Tùng mất độ nhạy cảm, và thoái hóa sớm hơn so với tiến độ tự nhiên của trời đất. Khi tuyến Tùng mất độ nhạy hoặc thoái hóa, khả năng tiết hormon Melatonin tự nhiên sẽ giảm đến mất hẳn, dẫn đến người dùng hoàn toàn lệ thuộc & ngày càng phải tăng liều Melatonin tổng hợp.

       Tuy nhiên, tin đáng mừng là có rất nhiều loại thực phẩm có thể kích thích tuyến Tùng tăng tiết Melatonin tự nhiên của cơ thể, chúng ta chỉ cần dùng các thực phẩm này thường xuyên & đều đặn:

• Cam

• Dứa

• Chuối

• Cà chua

• Khoai tây

• Trứng

• Thịt

• Cá hồi

• Cải xoăn

• Yến mạch

• Mật ong

• Hạt bí ngô

• Hạt óc chó

• Hạnh nhân

• Đậu xanh

• Trà hoa cúc

• Trà gừng

• Sữa ấm.

       Rất mong kiến thức này giúp quý vị nhận biết được tầm quan trọng của Melatonin, quý vị biết cách thúc đẩy sản xuất Melatonin tự nhiên, cũng như sử dụng đúng Melatonin tổng hợp (trong trường hợp cần thiết phải dùng, và cần tuân theo hướng dẫn nghiêm ngặt của bác sĩ).

       Nguồn tham khảo: 

• MSD phiên bản dành cho chuyên gia.

• Bệnh viện Tâm thần TP.HCM.

.MEDIC ĐÔNG TÂY.